Skip to main content

ოზურგეთის დანგრეული შენობები

აქ წარმოდგენილია ოზურგეთის ის შენობები, რომლებიც რაიმე ნიშნით მნიშვნელოვანი იყო ქალაქისთვის და რომლებიც დღეს აღარ დგას. 

1. მამია V გურიელის სასახლე და „დრუჟინა“

მამია V გურიელმა, გურიის უკანასკნელმა მთავარმა ოზურგეთში სასახლე 1812-14 წლებში აიშენა. 1829 წლისთვის სასახლე სანახევროდ დანგრეული იყო. რუსეთის იმპერიის მიერ გურიის სამთავროს დაპყრობის შემდეგ, სასახლის გალავნის შიგნით აშენდა რუსული ჯარის, ე.წ. დრუჟინის სამსართულიანი შენობა, სადაც ოზურგეთის მაზრის ხელისუფლება განთავსდა. დრუჟინის შენობა საბოლოოდ დაანგრიეს 1950-იან წლებში.

გურიელების სასახლის გალავანი და დრუჟინა, ლადო მალაზონიას ნახატი

2. ოზურგეთის სასულიერო საწავლებელი (პირველი სკოლა)

1870-იან წლებში, როდესაც დეკანოზმა ქიქოძემ საკუთარ სახლში განთავსებულ ოზურგეთის სასულიერო საწავლებელს შენობის დაცლა მოსთხოვა, გრიგოლ გურიელმა სკოლას სერის უბანში მდებარე საკუთარი სახლი ნახევარ ფასად დაუთმო. შენობა 2008 წელს დაანგრიეს.


3. სტამბა

სტამბა ოზურგეთში გაიხსნა 1891 წელს. ოზურგეთი იყო რიგით მეოთხე ქალაქი, სადაც სტამბა გაჩნდა თბილისის, ქუთაისისა და ბათუმის შემდეგ. 1981 წელს, სტამბის დარსებიდან 90 წლისთავზე ძველი სტამბის ადგილსამყოფელზე დაიდგა იქ მემორიალური დაფა, რომელიც დღეს აღარ დგას.

4. წმინდა მარინეს ეკლესია

ხით ნაგები წმინდა მარინეს სახელობის ხით ნაგები ქართული ეკლესია იდგა ქალაქის ბაღში სამხედროთათვის განკუთვნილ რუსულ, ასევე ხის, ეკლესიასთან ერთად. ტაძრის ირგვლივ ტრადიციულად სასაფლაო იყო, სადაც სხვათა შორის დაკრძალული არიან ფილიმონ ქორიძე, გრიგოლ გურიელი და სხვები.



5. ფრანგთა ეკლესია

კათოლიკური ეკლესია (ფრანგების ეკლესიას ხალხი) მის ირგვლივ არსებული სასაფლაოთი და ბაღით ოზურგეთის სამხრეთ ნაწილში მდებარეობდა. ეკლესიის ხის შენობა 1960-იან წლებამდე იდგა, ბაღმა 1940-იან წლებამდე იარსება, მისი ერთი მცენარე კი დღესაც დგას კერძო ასმოსახლო ნაკვეთში.

6. კინოთეატრი „ილუზიონი“

1914 წელს გერმანე გოგიტიძემ, კინოპროდიუსერმა და ქართული კინოს პიონერმა, რომელიც ოზურგეთის ქალაქის საბჭოს წევრიც იყო, ააშენა 250-კაციანი დარბაზით და მოძრავი სცენით, რომელსაც ასევე აუშენა ელექტროსადგური. კინოთეატრმა იარსება 1918 წლის აპრილამდე, გურიაში ოსმალეთის იმპერიის შემოჭრამდე. ივნისში, როცა ოსმალეთმა გურია დაცალა, მისმა არმიამ ქალაქი გაძარცვა და გოგიტიძის ელსადგურის ძრავებიც თან გაიყოლა.

ძველი თეატრი, ლადო მალაზონიას ნახატი
7. ექიმ ქავთარაძის სახლი

ეს გურული ტრადიციული ხის ოდა-სახლი, რომელიც, ამავდროულად, გამოირჩეოდა სხვა ასეთივე ოდა-სახლებისგან, იდგა რუსთაველის და გამსახურდიას ქუჩების კუთხეში, თეატრის უკან. დაანგრია მესაკუთრემ 2015 წელს.

8. ინტერნატი

იდგა ნინოშვილისა და რუსთაველის და ჟორჟოლიანის ქუჩების კუთხეში, ფიჭვნარითა და კრიპტომერიებით გაშენებულ ბაღში. ატარებდა ფილიპე მახარაძის სახელს. დღეს მის ტერიტორიაზე საავადმყოფოა.

9. მრავალფუნქციური შენობა გურიის ქუჩაზე

ამ შენობაში განთავსებული ავტოსადგური, მუზეუმი, მასწავლებელთა სახლი, სახელმწიფო გამომცემლობის წიგნის მაღაზია. დაიწვა ახალი წლის ღამეს.

შენობა გურიის გამზირის მხრიდან
10. სასტუმრო „გურიის“ ძველი შენობა

სასტუმროს ორსართულიანი, აგურით ნაგები შენობა აშენდა 1935 წელს. 1958 წელს დააშენეს მესამე სართული, 1968 წელს ჩაუტარდა რეკონსტრუქცია. დაანგრიეს 1979 წელს, რათა აეშენებინათ ახალი შენობა, რომელიც დღემდე დგას.
1958 წლის რეკონსტრუქციის შემდეგ
11. კულტურის სახლი

შენობაში განთავსებული იყო მახარაძის დრამატული თეატრი 1962 წლამდე, სხვადასხვა ანსამბლი და ქალაქის N1 ბიბლიოთეკა. დაანგრიეს 1979 წელს ქალაქის ცენტრის „თანამედროვე არქიტექტურულ-საინჟინრო პრინციპებზე მოწყობის“ საბაბით.

12. რესტორანი „იზაბელა“

ამ რესტორანში უმასპინძლეს 1962 წელს მახარაძეში ჩამოსულ ჯორჯ ბალანჩინს. შენობა დაანგრიეს 1979, რადგან ქალაქის ცენტრში ერთსართულიანი რესტორანი არ უნდა ყოფილიყო.



Comments

Popular posts from this blog

გურიის ფეოდალები

გურიის თავადები ვახუშტი ბატონიშვილის ცნობით ფლობს გურიას გურიელი და იტყვის ვარდანის ძეობასა, და სხუანი მის ქვეშენი არიან ესენი: თავდგირიძე და ამილახორი, ჩავიდნენ სამცხიდან, შარვაშისძე მოვიდა აფხაზეთიდამ, ბერიძე, კვერღელისძე, ბერეჟიანი, ნაკაშიძე დასხუანი, აგრეთვე აზნაურნიცა XIX საუკუნეში, დიმიტრი ბაქრაძის თანახმად, გურიაში თავადების შემდეგი გვარები იყო: გურიელი გურიელები გვარად სინამდვილეში ვარდანისძეები იყვნენ, ხოლო გურიელობა კი იყო მათი ტიტული, როგორც გურიის მფლობელებისა. ისინი თავიდან გურიის ერისთავები, XVI საუკუნიდან კი დამოუკიდებელი მთავრები  იყვნენ. გურიელად იწოდებოდა ფეოდალური სახლის უფროსი, სახლის სხვა წევრები - ბატონიშვილებად. გურიელების საზაფხულო რეზიდენცია იყო უჩხუბი, ზამთრისა კი - ოზურგეთი , მამია V გურიელმა რეზიდენცია მთლიანად ოზურგეთში გადაიტანა. საგვარეულო საძვალე - შემოქმედის ეკლესია , საბატონიშვილო - ლესა .  გურიელების გერბი ნაკაშიძე გურიელების შემდეგ გურიის ყველაძე ძლიერი და მდიდარი გვარი იყო. ნაკაშიძეების საგვარეულო მოდის...

ოზურგეთის ქუჩების სახელდებისთვის

ტოპონიმები გეოგრაფიული ადგილების, ქალაქების, სოფლების, ქუჩების, უბნების დასახელებებია . ტრადიციული ტოპონიმები, რომლებიც ბუნებრივად, ძალდაუტანებლად შეარქვა მათ ხალხმა, ისტორიულ-კულტურულ მემკვიდრეობას წარმოადგენს. როგორც წესი, ისინი დაკავშირებულნი არიან ხალხის ცხოვრებაში მომხდარ ისტორიულ მოვლენასთან, ამ ხალხის გამოჩენილი ადამიანის სახელის პატივისცემასთან, კონკრეტული ადგილის ნიშანთვისებასთან და სხვ. ამიტომ ტოპონიმების შესწავლა წარმოდგენას გვიქმნის იმ პერიოდის საზოგადოების მიზნებსა და ღირებულებებზე, რომლის დროსაც გაჩნდა ესა თუ ის დასახელება. ამ მხრივ საინტერესოა ოზურგეთის ურბანონიმების ისტორიაც. ამ პატარა ქალაქის ზოგიერთმა ქუჩამ 100 წლის მანძილზე 5-ზე მეტჯერ შეიცვალა დასახელება. ქალაქის საწყისებთან ოზურგეთის, როგორც ქალაქის არსებობა გვიან ფეოდალური ხანიდან დასტურდება. გვიანდელ შუა საუკუნეებში ოზურგეთი გურიის სამთავროს დედაქალაქსა და მნიშვნელოვან სავაჭრო ქალაქს წარმოადგენდა. ამას ადასტურებს ქალაქში აღმოჩენილი ვერცხლის მონეტების განძი. ამ დროს ოზურგეთი პატარა ფეოდალური ტიპის ქ...

გურიის ისტორია რუკებით / Historical Maps of Guria

დ გიიომ დელილის რუკა, 1723 წ. დასავლეთ საქართველო ოსმალეთის იმპერიის გავლენის ქვეშაა. რუკაზე აღნიშნულია გურია და მისი მნიშვნელოვანი პუნქტები: ოზურგეთი, შეკვეთილი, ქობულეთი ოსმალეთი აზიაში, ჰერმან მოლი, 1736 წ. რუკაზე აღნიშნულია „გურიელი“ ვახუშტი ბატონიშვილის რუკა, 1740-იანი წლები, გურია მარცხნივ ქვემოთ, მწვანე ფერით. ამ პერიოდში გურია ცალკე სამთავროა ემანუელ ბოუენის რუკა, 1747 წ. გურიაში ჩანს შეკვეთილი, ქობულეთი, გონიო, ხოფა 1766 წლის რუკა. რუკაზე აღნიშნულია ჯუმათი, საბერიძეო, ბაილეთი, ასკანა, ოზურგეთი, ლიხაური, ალამბარი, აჭი, ხინო, ჩმოულეთი (?), ქაჯეთის ციხე, ბათუმი, ხინო, ერგე უილიამ ფადენი, 1785 წ. ლუი ვივიენ დე სან-მარტინი, 1787 წლის რუკა რიგობერტ ბონი, 1787 წ ჟან-პიერ ბურინიონის რუკა, 1794 წ. გურიის შემადგენლობაში ჩანს ბათუმი, ქობულეთი, შეკვეთილი, გრიგოლეთი. ოზურგეთი. გურიას და ოსმალეთს შორის საზღვარი გონიოზე გადის. კავკასია 1799 წელს. გურია ოსმალეთის იმპერიაშია ნაჩვენები, თუმცა ფორმალურად ის დამოუკიდებელი სამთავროა და მას რ...

მეგრული ტოპონიმები და გვარები გურიაში

გურია, სანამ გურულების წინაპარი მესხების ერთი ნაწილი ამ ტერიტორიაზე დასახლდებოდა, ეკავათ ზანურ (მეგრულ-ლაზურ) ენაზე მოსაუბრე ხალხს. ეს არის ახსნა იმისა, თუ რატომაა ხშირი გურიაში ზანური წარმოშობის ტოპონიმები, ასევე მეგრული დაბოლოების მქონე გვარები. მეგრულ-ლაზური ტოპონომიკა დღევანდელი გურიის ტერიტორიაზე VII-VIII საუკუნეების შემდეგ თანდათანობით ჩაანაცვლა ქართულმა, თუმცა ცალკეული ტოპონიმი მაინცაა შემორჩენილი. ამის მიზეზი იყო ქართულ ენაზე მოსაუბრე ტომების ლტოლვა მესხეთიდან ზღვისკენ, რაც განპირობებული იყო ერთი მხრივ ამ ხალხების მიერ ზღვაზე გასასვლელის ძიებით, ხოლო მეორე მხრივ, ქართლში არაბთა შემოსევებით. ( ჯავახიშვილი ი. , ქართველი ერის ისტორია წ I, 1960;  მაკალათია ს.,„სამეგრელოს ისტორია და ეთნოგრაფია“; 1941 ) ჰიდრონიმები : ორაგვისღელე , ოჩორჩხა (მთისპირი), ოკვანე, ოსკოჭინე (ჩაისუბანი) ოყვავილა (ქვემო აკეთი) ქალაქების და სოფლების დასახელებები: ოზურგეთი - მეგრული თავსართი „ო“ შეესაბამება ქართულ თავსართს „ა“ (ო-ზურგ-ეთი, სა-ზურგ-ეთი). ოზურგეთი და მისი შემოგარენი ზურგის ფუნქციას ასრულ...

გურული რევოლუციონერები

ძმები ქადეიშვილები           მიქელგაბრიელის სასოფლო საზოგადოებაში ცხოვრობდნენ ცნობილი რევოლუციონერები ძმები ქადეიშვილები. ალექსანდრე ქადეიშვილის 11 შვილს შორის იყო ხუთი ძმა: ლევარსი, ვლადიმერი, გიორგი, დათა, სიო.     უფროსი ძმა, ლევარსი იყო მუშა ბათუმის როტშილიდს ქარხანაში. მონაწილეობდა 1902 წლის 9 მარტს გამართულ ბათუმის მუშათა მასობრივ გაფიცვაში. 1905 წელს მოკლეს მთავრობის მოსყიდულმა პირებმა. ამას თან დაერთო უმცროსი ძმის ვლადიმერის სიკვდილი.     გიორგი იყო მიქელგაბრიელის საზოგადოების გლეხების რევოლუციური ხელმძღვანელი 1901-1902 წლებში. 1903 წელს ოჯდა ქუთაისის ციხეში. გადაასახლეს არხანგელსის გუბერნიაში, იქედან დაბრუნდა მძიმედ დაავადადებული, გადაიცვალა 1931 წელს.  დათა ქადეიშვილი 1900 წლიდან 20 წლის ასაკში ძმების მეშვეობით ჩაება რევოლუციურ მოძრაობაში. 1903-1904 წლებში გლეხებისგან შეადგინა პარტიზანული რაზმები გურიის რევკომის დავალებით. 1905 წლის 1 იანვარს ზედუბნის ეკლესიის წინ აღმართა წითელი დროშა და გამოაკრა პრო...