გურიის გამოქვაბულები

გურია გამოქვაბულებით ცნობილი მხარე არაა, რისი მიზეზიც სავარაუდოდ არა გამოქვაბულების რაოდენობა, არამედ ისაა, რომ მათ შესახებ ბევრი არაფერია ცნობილი. ამ პოსტში მოყვანილია მცირე ინფორმაცია გურიის სოფლებში არსებული ბუნებრივი და ხელოვნური გამოქვაბულების შესახებ

უდაბნოს მონასტერი, ამაღლება

სხვებთან შედარებით მეტად ცნობილია უდაბნოს მონასტერი. გურიის სერის სამხრეთ კალთაზე, ხშირია პატარა ბუნებრივი გამოქვაბულები. ერთ-ერთ ასეთ გამოქვაბულშია ამოკვეთილი ტაძარი, რომელიც VI საუკუნით თარიღდება.

უდაბნოს მონასტერი 

ამაღლების მთაზე მდებარე სხვა მცირე გამოქვაბულებს მოსახლეობა ქვის გამოსატანად იყენებდა კეცისა და კერიის ქვის დასამზადებლად. ამჟამად ამ საქმიანობას მხოლოდ თითო-ოროლა ოჯახი მისდევს.

კეცის გამოსატანი ქვაბული 

ნაკაშიძის გამოქვაბული, ზედუბანი

თავად ნაკაშიძეებს, რომლებიც გურიის დასავლეთ ნაწილს, ზღვის სანაპიროს ფლობდნენ, რეზიდენცია სოფელ ზედუბანში ჰქონდათ. სოფელში შემორჩენილია ერთ-ერთი ნაკაშიძის მიერ მოწყობილი ხელოვნური გამოქვაბული. გამოქვაბული გამოიყენებოდა ღვინის მარნად, ღვინისა და სხვა პროდუქტების შესანახად.

ეშმაკის საყდარი, გაგური

ესაა ხელოვნურად გამოჭრილი მიწისქვეშა გვირაბი სოფელ გაგურში. ის თედო სახოკიამ მოინახულა 1896 წელს. მისი თქმით გვირაბი გორაკის ფერდიდან იწყებოდა და შესასვლელი ბალახით ჰქონდა დაფარული. შესასვლელთან ნიადაგი ქვიშანარევი იყო, შიგნით მხოლოდ წითელი მიწა იყო. შესასვლელიდან 50 მეტრზე გვირაბი წყდებოდა, რადგან მიწა ჩამოშვავებულიყო. გამოქვაბულს შუაში კიდევ ერთი განივი გვირაბი ჰქონდა 10 მეტრი სიგრძისა. გამოქვაბული იმდენად დაბალი იყო, რომ ზრდასრული ადამიანი წელში ვერ გაიმართებოდა. გამოქვაბულის მოსახლეობა შიშიანობის დროს თავშესაფრად იყენებდა.

კელკეტერა, კონჭკათი

სვანის ქედზე არის გამოქვაბული კელკეტერა (კლდეკარი). კელკეტერა დაქსელილი იყო შიდა გვირაბით, რომელიც სამ საიდუმლო გამოქვაბულს აერთიანებდა. ნაპოვნია ქვევრები და თიხის ჭურჭლის ნამტვრევები.

ნადასის გორი, გონებისკარი

გონებისკარში, ე.წ. ზეგანზე არის გამოქვაბული. მას ერთი შესასვლელი აქვს, კედლებზე საღებავებით ჯვრებია გამოსახული.

შემოქმედი

შემოქმედის მონასტრის ძირში არსებულ გამოქვაბულში ადრე დაყუდებული ბერები ცხოვროდბენ. გამოქვაბული შედგება ორი ოთახისაგან, პირველი ოთახი უფრო პატარაა ვიდრე მეორე. შესასვლელი ჩრდილოეთისკენაა. მოყვანილობა ნახევრად ოვალისებური აქვს. 

ერკეთი

ასეთივე რელიგიური ფუნქციის იყო ზემო ერკეთში, ერკეთის მიქალე და გაბრიელ მთავარანგელოზების ეკლესიასთან მდებარე გამოქვაბული, რომელიც ადამიანის მიერაა კლდეში გამოჭრილი და მას სენაკად იყენებდნენ.

ხორეთი

სოფელში არის ორი ხელოვნური გამოქვაბული ზღვის დონიდან 230 მეტრზე. ერთ - ერთი ბერების საცხოვრებელ ადგილს წარმოადგენდა. აქ არის მაგიდა სამი მხრიდან საჯდომით და ბუხარი ნაცეცხლარის კვალით. მეორე მცირე გამოქვაბული სადარაჯოს წარმოადგენდა. მტრის შემოსევისას აქ თავს აფარებდნენ ქალები, ბავშვები და მოხუცები.

ლეგენდის თანახმად მონადირე, რომელსაც ჰყავდა ცოლი და ერთადერთი ვაჟი, ხშირად უგებდა ნადირს ხაფანგს. ერთ დღესაც შვილი ცდილობდა დაესწრო მამისთვის ხაფანგის შემოწმება და თავად გაება მასში. როდესაც ის მამამ იპოვა, უკვე ცოცხალ-მკვდარი იყო. სახლში მიყვანილი ვაჟი გარდაიცვალა და მის დარდს გადაჰყვა დედაც. მარტო დარჩენილმა მონადირემ გამოთხარა გამოქვაბული ხორეთის მთის კალთაზე და აღიკვეცა ბერად. მოგვიანებით მას შეუერთდნენ ბედისგან დაჩაგრული სხვა ადამიანები და ასე წარმოიშვა ხორეთის ეკლესია-მონასტერი

ჩოჩხათი

ჩოჩხათის ხელოვნური გამოქვაბული გარედან ძნელად შესამჩნევია მცენარეთა საფარის გამო. სიღრმეში იდგა მრგვალი ტრაპეზი, რაც ბერებისთვის საკურთხეველს წარმოადგენდა. გამოქვაბული შედგებოდა სამლოცველოსა და მლოცველთა მოსაცდელისგან. ლეგენდის თანახმად გამოქვაბულს ჰქონია ხის მოჩუქურთმებული შესასვლელი კარი, რომელიც ვიღაცას ჩამოუხსნია და სახლში წაუღია. ამის შემდეგ ქურდს თურმე სიზმრები არ ასვენებდა, ამიტომ კარი უკან დაუბრუნებია

კოკათი

კოკათის ხელოვნური გამოქვაბული მდებარეობს ზღვის დონიდან 230 მეტრ სიმაღლეზე, მთის ძირიდან გამოქვაბულამდე 150 მეტრია. შესასვლელის სიმაღლეა 90 სმ, უდიდესი სიგანე 4,1 მეტრი, სიღრმე 4,7 მეტრი. მარცხენა მხრიდან გამოქვაბულისკენ მიდის პატარა საცალფეხო ბილიკი. შორიახლოს წყაროს წყალია. გამოქვაბულში ნაპოვნია თიხის ჭურჭლის ნამტვრევები, ნახშირი, კეცის ნატეხი. გამოქვაბულში ასვლა დღეს შეუძლებელია.

ორაგვე

სოფელ ორაგვეში, ორაგვისღელის მარცხენა მხარეს, კრაკალას მთის ფერდობზე არის გამოქვაბული. გამოქვაბულს მარჯვენა მხარეს აქვს სამი განყოფილება, რომლებიც ერთმანეთთან დაკავშირებულია ხვრელებით.

ჩანჩეთი

მდინარე უკანღელის ხეობაში, ზღვის დონიდან 75 მ სიმაღლეზე არის გამოქვაბულების ორი ჯგუფი. ერთი ჯგუფი ქანების დაშლა-გამოფიტვის გამო გთითქმის განადგურებულია, ხოლო მეორე ჯგუფის გამოქვაბულებში ასვლა უთოკოდ შეუძლებელია.

ძიმითი

ზედა ძიმითში, სადაც რიყის ქვით ნაგები ციხის ნანგრევებია შემორჩენილი, არის გამოქვაბული. მისი შესასვლელი საკმაოდ ვიწროა. გადმოცემის მიხედვით გამოქვაბული ღრმა იყო.

ციხისფერდი

ციხისფერდში, რომელსაც ადრე ციხედ მოიხსენიებდნენ, ნაკაშიძის ციხისა და კარის ეკლესიის გვერდით არის გამოქვაბული. გამოქვაბული ხელოვნურია, მისი ფუნქცია უცნობია.