Skip to main content

ოზურგეთის სასულე ორკესტრი

სასულე ორკესტრი ქალაქ ოზურგეთში არსებობდა XIX საუკუნის მეორე ნახევარსა და XX საუკუნის დასაწყისში. შემადგენლობიდან ცნობილია ჯარისპან მამეიშვილის, მიხეილ კვაჭანტირაძის და ლავრენტი ჯახვას სახელები.

ჯარისპან მამეიშვილი და მიხეილ კვაჭანტირაძე თბილისში, ოპერის თეატრში სწავლობდნენ სასულე ინსტრუმენტზე დაკვრას. მათი მასწავლებელი იყო ჩეხი მომღერალი იოსებ რატილი. სწავლის შემდე გურიაში დაბრუნებულებმა დააარსეს სასულე ორკესტრი, იყენებდნენ ქალაქში განთავსებული საჯარისო ნაწილის ინსტრუმენტებს.

1880 წლის გაზაფხულზე ორკესტრმა მონაწილეობა მიიღო იტალიელი ტრაგიკოსის, ერნესტო როსის სტუმრობასთან დაკავშირებით თბილისში, მიხეილის ქუჩაზე მდებარე ბაღში გამართულ კონცერტში. მაშინდელი პრესის ცნობით მუსიკას უკრავდა გურულების სასულე ორკესტრი. იტალიელი სტუმრის ბარში შესვლის დროს გურულ მემუსიკეთა ხორომ იტალიური მარში დაუკრა.

ორკესტრი დადიოდა გასტროლებზე ევროპაში. ავსტრიაში ყოფნისას, ჩაქურაში გამოწყობილ გურულებს, რომლებიც სასულე ინსტრუმენტებზე უკრავდნენ და კლასიკურ ნაწარმოებებს ასრულებდნენ, გაუოცებიათ ადგილობრივი აუდიტორია.

1905 წელი, შუაში ანსამბლის ხელმძღვანელები: კვაჭანტირაძე და მამეიშვილი

1906-16 წლებში ორკესტრს იწვევდნენ ყირიმში, ლივადიის სასახლეში, რომელიც ამ დროს გენერალ ივანე დუმბაძეს ჰქონდა დასაცავად ჩაბარებული. დუმბაძემ ერთხელ ორკესტრი სასწრაფოდ ნოვოროსიისკში, იმპერატორ ნიკოლოზ II-სთან გამოიძახა. ნოვოროსიისკში ჩასულმა ორკესტრმა პირდაპირ გემის ტრაპიდან შეასრულა ჰიმნი პირადად ნიკოლოზ II-ისთვის, რომელმაც ორკესტრის ყველა წევრი მედლებით დააჯილდოვა.

1908 წელი, მარჯვნიდან მეორე ჯარისპან მამეიშვილი

1924 წლის 28 აგვისტოს, მარიობას, სასულე ორკესტრი იმყოფებოდა სოფელ ამაღლებაში სუფრაზე. აგვისტოს აჯანყების დაწყების შემდეგ სასულე ორკესტრის წევრები ამაღლებიდან ოზურგეთში წავიდნენ და გზაში პირველი რეპსუბლიკის ჰიმნს, დიდებას უკრავდნენ. 

ქალაქის სასულე ორკესტრი 1970-იან წლებამდე არსებობდა, გამოდიოდა თეატრის ბაღში, რომელიც ადრე ქალაქის ბაღად იწოდებოდა.

მასალები თენგიზ კუნჭულიას წიგნიდან „ოზურგეთი“

Comments

  1. მაინტერესებს გურულების ორკესტრი ლუარსაბ კეშელავას ხელმძღვანელობით სხვაა და ოზურგეთის ორკესტრი სხვა? იქნებ დამიზუსტოთ, ამბები და საგასტროლო ქალაქები იგივეა. მუსიკალური ენციკლოპედიისთვის მჭირდება. წინასწარ დიდი მადლობა!

    ReplyDelete

Post a Comment

Popular posts from this blog

მეგრული ტოპონიმები და გვარები გურიაში

გურია, სანამ გურულების წინაპარი მესხების ერთი ნაწილი ამ ტერიტორიაზე დასახლდებოდა, ეკავათ ზანურ (მეგრულ-ლაზურ) ენაზე მოსაუბრე ხალხს. ეს არის ახსნა იმისა, თუ რატომაა ხშირი გურიაში ზანური წარმოშობის ტოპონიმები, ასევე მეგრული დაბოლოების მქონე გვარები. მეგრულ-ლაზური ტოპონომიკა დღევანდელი გურიის ტერიტორიაზე VII-VIII საუკუნეების შემდეგ თანდათანობით ჩაანაცვლა ქართულმა, თუმცა ცალკეული ტოპონიმი მაინცაა შემორჩენილი. ამის მიზეზი იყო ქართულ ენაზე მოსაუბრე ტომების ლტოლვა მესხეთიდან ზღვისკენ, რაც განპირობებული იყო ერთი მხრივ ამ ხალხების მიერ ზღვაზე გასასვლელის ძიებით, ხოლო მეორე მხრივ, ქართლში არაბთა შემოსევებით. გვარები ლომჯარია, ჭანტურია, კვირკველია, გაგუა, გოგუა, აფხაზავა და ა. შ. ჰიდრონიმები : ორაგვისღელე, ოჩოჩხა (მთისპირი), ოკვანე, ოსკოჭინე (ჩაისუბანი) ქალაქების და სოფლების დასახელებები: ოზურგეთი - მეგრული თავსართი „ო“ შეესაბამება ქართულ თავსართს „ა“ (ო-ზურგ-ეთი, სა-ზურგ-ეთი). ოზურგეთი და მისი შემოგარენი ზურგის ფუნქციას ასრულებდა ოსმალეთის იმპერიასთან ბრძოლაში და ამით აიხსნება ქალაქის ს

გურიის ფეოდალები

გურიის თავადები ვახუშტი ბატონიშვილის ცნობით ფლობს გურიას გურიელი და იტყვის ვარდანის ძეობასა, და სხუანი მის ქვეშენი არიან ესენი: თავდგირიძე და ამილახორი, ჩავიდნენ სამცხიდან, შარვაშისძე მოვიდა აფხაზეთიდამ, ბერიძე, კვერღელისძე, ბერეჟიანი, ნაკაშიძე დასხუანი, აგრეთვე აზნაურნიცა XIX საუკუნეში, დიმიტრი ბაქრაძის თანახმად, გურიაში თავადების შემდეგი გვარები იყო: გურიელი გურიელები გვარად სინამდვილეში ვარდანისძეები იყვნენ, ხოლო გურიელობა კი იყო მათი ტიტული, როგორც გურიის მფლობელებისა. ისინი თავიდან გურიის ერისთავები, XVI საუკუნიდან კი დამოუკიდებელი მთავრები  იყვნენ. გურიელად იწოდებოდა ფეოდალური სახლის უფროსი, სახლის სხვა წევრები - ბატონიშვილებად. გურიელების საზაფხულო რეზიდენცია იყო უჩხუბი, ზამთრისა კი - ოზურგეთი , მამია V გურიელმა რეზიდენცია მთლიანად ოზურგეთში გადაიტანა. საგვარეულო საძვალე - შემოქმედის ეკლესია , საბატონიშვილო - ლესა .  გურიელების გერბი ნაკაშიძე გურიელების შემდეგ გურიის ყველაძე ძლიერი და მდიდარი გვარი იყო. ნაკაშიძეების საგვარეულო მოდის გვარ ნაკანიდან. ნაკანი

გურულების შესახებ

იაკობ გოგებაშვილი: გურული მეტად ჩქარია ლაპარაკში, მოძრაობაში, საქმეში, უყვარს პირდაპირობა და სძულს პირმოთნეობა. სწრაფად მოსდის გული, თოფის წამალივით იცის აფეთქება; მაგრამ ჩქარა ისევ მშვიდდება. სიმარჯვით და გულადობით გურულები განთქმულნი არიან. განათლებასაც გატაცებით მისდევენ. თედო ჟორდანია გურიის კუთხე დამივლია ამ ოციოდ წლის წინედ, როდესაც უცხოელების კულტურას ამ ხალხზე შესამჩნევი გამრყვნელი გავლენა არ მოეხდინა. უსწავლელ-უწიგნო გლეხ-კაცებმა გამაკვირვეს მათის დიდებულ სიტყვა-პასუხით, ,,ჯენტლმენობით” – ზრდილობით, ძველებურ ქართულ განათლებით (ბევრმა იცოდა გალობა საუცხოოდ და უფრო მეტმა ძველი სიმღერები – წარმტაცები), ჩვეულებათა სათნიანობით, კულტურით, რომლის ვრცლად აღწერა ითხოვს ახალს გმირებს. მათი ჩონგური ...და ფერხულის დაბმა ხომ გაიტაცებს იმასაც, რომლის სული მიძინებულია და მომკვდარინებული მუდმივ დუხჭირ ქვეყნიურს ზრუნვაში და ვისაც გმირული სული უღვივის გულში, იმას ხომ ცად აიტაცებს. ამ ხალხში ქურდები სულ არ იყო მაშინ – ძველი გურული, როგორც ქართლელ-კახელიც ამას არ იკადრებდა. გურულების

ბახმაროს ტურისტული ბილიკები

აქ წარმოდგენილია ბახმაროს დამსვენებელთა შორის პოპულარული რამდენიმე ტურისტული ბილიკი. ობოლი ქვა Powered by  Wikiloc ზოტიყელი Powered by  Wikiloc Powered by  Wikiloc გადრეკილი, ანუ მზის ამოსავალი Powered by  Wikiloc მზის ჩასავალი Powered by  Wikiloc ვაკიჯვარი - ბახმარო Powered by  Wikiloc ბახმარო - მთისპირი  Powered by  Wikiloc სილამაზის წყარო  Powered by  Wikiloc ფაფარას ჩანჩქერი  Powered by  Wikiloc ბახმარო - გომისმთა  Powered by  Wikiloc Powered by  Wikiloc

გურიის გერბები

გგურიის გერბების აღწერილობა აღებულია ამ ნაშრომიდან გურიის სამთავროს გერბი გურიის სამთავროს გერბის გამოსახულება ვახუშტი ბატონიშვილმა შემოგვინახა. მკრთალ ვარდისფერ ფონზე გამოსახულია ირემი თავზე შარავანდედმოსილი ვარსკვლავითურთ. ირემი, ისევე როგორც სხვა ლომი, ხარი, ცხვარი, ირემი, ტახი, ღორი და სხვა უძველესი საკულტო ე. ი. ტოტემური ცხოველია. ტოტემური ცხოველების მრავალფეროვანი გამოსახულებანი საქართველოს პრაქტიკულად მთელ ტერიტორიაზე არის დადასტურებული როგორც მატერიალური კულტურის ძეგლებზე, ისევე თქმულება გადმოცემებში თუ ხალხურ ზეიმებში ან დღესასწაულებში. გურიის სამთავროს გერბი  (რუსეთის იმპერიის მფარველობაში) გურიის სამთავროს კიდევ ერთი გერბი დაცულია სახელმწიფო მუზეუმში.  ოქროსველიან ფრანგულ ფარში გამოსახულია ლათინური ჯვრით დაბოლოებული მარცხნივ ჩაწეული სვეტი, მის ძირში კი წინა თათებით მახვილის მპყრობელი მწოლიარე ლეოპარდი; ფარი სამთავრო გვირგვინით დამშვენებული პავილიონით არის შემკული.  გერბი მოქმედებდა XIX საუკუნის დასაწყისში, გურიის სამთავროს რუსეთის იმპერიის მფარველობაში არსებობის დროს, სამთავ