Skip to main content

გურიის გერბები

გგურიის გერბების აღწერილობა აღებულია ამ ნაშრომიდან



გურიის სამთავროს გერბი


გურიის სამთავროს გერბის გამოსახულება ვახუშტი ბატონიშვილმა შემოგვინახა. მკრთალ ვარდისფერ ფონზე გამოსახულია ირემი თავზე შარავანდედმოსილი ვარსკვლავითურთ. ირემი, ისევე როგორც სხვა ლომი, ხარი, ცხვარი, ირემი, ტახი, ღორი და სხვა უძველესი საკულტო ე. ი. ტოტემური ცხოველია. ტოტემური ცხოველების მრავალფეროვანი გამოსახულებანი საქართველოს პრაქტიკულად მთელ ტერიტორიაზე არის დადასტურებული როგორც მატერიალური კულტურის ძეგლებზე, ისევე თქმულება გადმოცემებში თუ ხალხურ ზეიმებში ან დღესასწაულებში.


გურიის სამთავროს გერბი 
(რუსეთის იმპერიის მფარველობაში)

გურიის სამთავროს კიდევ ერთი გერბი დაცულია სახელმწიფო მუზეუმში.  ოქროსველიან ფრანგულ ფარში გამოსახულია ლათინური ჯვრით დაბოლოებული მარცხნივ ჩაწეული სვეტი, მის ძირში კი წინა თათებით მახვილის მპყრობელი მწოლიარე ლეოპარდი; ფარი სამთავრო გვირგვინით დამშვენებული პავილიონით არის შემკული. 

გერბი მოქმედებდა XIX საუკუნის დასაწყისში, გურიის სამთავროს რუსეთის იმპერიის მფარველობაში არსებობის დროს, სამთავროს საბოლოო გაუქმებდამდე.


ოზურგეთის სამაზრო და საქალაქო გერბები


გაუქმებული გურიის სამთავროს ნაცვლად 1840 წელს შეიქმნა ოზურგეთის მაზრა. 1843 წლის 21 მაისს სანქტ-პეტერბურგში ოფიციალურად დამტკიცებულ იქნა ოზურგეთის საქალაქო და სამაზრო გერბი, რომელიც შემდგომში 1858 წელს ოდნავ შეიცვალა.

გადაკვეთილი ფრანგული ფარის ზედა ნახევარში საქართველო-იმერეთის გუბერნიის გერბის ნაწილი იყო განთავსებული; ზედა ნახევარი საერთო იყო საქართველო-იმერეთის გუბერნიაში შემავალი ყველა ქალაქისა და მაზრისთვის. ქვედაში ვერცხლის ფონზე გამოსახული იყო გუთანი, მის თავზე კი ყურძნის მტევნებიანი ვაზით გარსშემოხვეული ზეთისხილის რტო გურიაში გავრცელებული ტყეებისა და ვაზის სიუხვის ნიშნად .

სამაზრო გერბს ე. წ. ძველი სამეფო გვირგვინი ედგა თავს, საქალაქოს კი _ ვერცხლის სამქონგურიანი კოშკისებრი; ამასთანავე ორივე გერბი ალექსანდრეს ბაფთით შეერთებული ვაზის ოქროს რტოებით იყო გარშემორტყმული


გურიელების გერბი




გურიის სამთავროს მფლობელ გურიელებს, ასევე გურიაში მცხოვრებ სხვადასხვა ფეოდალური გვარების წარმომადგენლებს ჰქონდათ საგვარეულო გერბები. გურიელებს არ ჰქონდათ რუსეთის იმპერიის მთავრობის მიერ დამტკიცებული გერბი. ქველი ჩხატარაიშვილის მიხედვით გურიელების გერბზე გამოსახული იყო ორი ანგელოზი, რომელსაც უჭირავს ქართული გვირგვინი. ეს გერბი გამოსახული იყო ქაიხოსრო გურიელის საფლავის ძეგლზე ქალაქ ჩარშამბაში.

შემორჩენილია გურიელების საგვრეულო გერბის რამდენიმე ერთმანეთისგან მცირედ განსხვავებული ვარიანტი.

გადაკვეთილი ფარის ზედა ნახევარი სამად არის გაკვეთილი, ქვედა კი ორად; ფარის ზედა მარჯვენა ნაწილში სკიპტრაა გამოსახული, ზედა შუაში ეკლესია თუ სამრეკლო, ზედა მარცხენაში მოღუნული ხმალი, ქვედა მარჯვენაში შემობრუნებული აფრებგაშლილი ხომალდი, ბოლო ქვედა მარცხენა ნაწილში კი სასწორი; სათავადო გვირგვინით შემკული სათავადო მანტიით გარსშემოხვეული ფარი ფარისმპყრობელ ლომსა და მარტორქას უკავიათ. 

გერბის სიმბოლიკიდან სკიპტრა, ხმალი და სასწორი შესაძლოა ერთის მხრივ გვარის ბაგრატიონთა დინასტიასთან ნათესაობაზე მიუთითებდეს ვინაიდან სამეფო სახლთან დანათესავებულ ქართულ საგვარეულოებს ხშირად შეჰქონდათ ხოლმე საკუთარ გერბებში ბაგრატოვანთა ჰერალდიკური ემბლემები; მეორეს მხრივ კი უმაღლეს სახელმწიფო და სასამართლო ხელისუფლებას. ხომალდის ფიგურა სავარაუდოდ გურიის ზღვისპირა მდებარეობას განასახიერებდა.  


გურიის ერისთავების გერბი



გურიის ერისთავების გერბი თითქმის მთლიანად ემთხვევა მთავარ გურიელთა გერბს.,  განსხვავება მხოლოდ იმაში მდგომარეობს, რომ ხუთნაწილიანი ფარის ბოლო მეხუთე, ქვედა მარცხენა ნაწილში ერისთავების საგერბე ფარში გურიელთაგან გამორჩევით, სასწორის ნაცვლად ორი ირიბად გადაჯვარედინებული მსხმოიარე ტოტია გამოხატული. 


ოზურგეთის მაზრა საბჭოთა პერიოდში, 1929 წელს გაუქმდა და ოზურგეთის, ლანჩხუთისა და ჩოხატაურის რაიონებად დაიყო, გურია როგორც ერთი ადმინისტრაციული ერთეული მას შემდეგ არ არსებობს და შესაბამისად, არც სიმბოლიკა გააჩნია.



Comments

Popular posts from this blog

გურიის ფეოდალები

გურიის თავადები ვახუშტი ბატონიშვილის ცნობით ფლობს გურიას გურიელი და იტყვის ვარდანის ძეობასა, და სხუანი მის ქვეშენი არიან ესენი: თავდგირიძე და ამილახორი, ჩავიდნენ სამცხიდან, შარვაშისძე მოვიდა აფხაზეთიდამ, ბერიძე, კვერღელისძე, ბერეჟიანი, ნაკაშიძე დასხუანი, აგრეთვე აზნაურნიცა XIX საუკუნეში, დიმიტრი ბაქრაძის თანახმად, გურიაში თავადების შემდეგი გვარები იყო: გურიელი გურიელები გვარად სინამდვილეში ვარდანისძეები იყვნენ, ხოლო გურიელობა კი იყო მათი ტიტული, როგორც გურიის მფლობელებისა. ისინი თავიდან გურიის ერისთავები, XVI საუკუნიდან კი დამოუკიდებელი მთავრები  იყვნენ. გურიელად იწოდებოდა ფეოდალური სახლის უფროსი, სახლის სხვა წევრები - ბატონიშვილებად. გურიელების საზაფხულო რეზიდენცია იყო უჩხუბი, ზამთრისა კი - ოზურგეთი , მამია V გურიელმა რეზიდენცია მთლიანად ოზურგეთში გადაიტანა. საგვარეულო საძვალე - შემოქმედის ეკლესია , საბატონიშვილო - ლესა .  გურიელების გერბი ნაკაშიძე გურიელების შემდეგ გურიის ყველაძე ძლიერი და მდიდარი გვარი იყო. ნაკაშიძეების საგვარეულო მოდის...

მეგრული ტოპონიმები და გვარები გურიაში

გურია, სანამ გურულების წინაპარი მესხების ერთი ნაწილი ამ ტერიტორიაზე დასახლდებოდა, ეკავათ ზანურ (მეგრულ-ლაზურ) ენაზე მოსაუბრე ხალხს. ეს არის ახსნა იმისა, თუ რატომაა ხშირი გურიაში ზანური წარმოშობის ტოპონიმები, ასევე მეგრული დაბოლოების მქონე გვარები. მეგრულ-ლაზური ტოპონომიკა დღევანდელი გურიის ტერიტორიაზე VII-VIII საუკუნეების შემდეგ თანდათანობით ჩაანაცვლა ქართულმა, თუმცა ცალკეული ტოპონიმი მაინცაა შემორჩენილი. ამის მიზეზი იყო ქართულ ენაზე მოსაუბრე ტომების ლტოლვა მესხეთიდან ზღვისკენ, რაც განპირობებული იყო ერთი მხრივ ამ ხალხების მიერ ზღვაზე გასასვლელის ძიებით, ხოლო მეორე მხრივ, ქართლში არაბთა შემოსევებით. ( ჯავახიშვილი ი. , ქართველი ერის ისტორია წ I, 1960;  მაკალათია ს.,„სამეგრელოს ისტორია და ეთნოგრაფია“; 1941 ) ჰიდრონიმები : ორაგვისღელე , ოჩორჩხა (მთისპირი), ოკვანე, ოსკოჭინე (ჩაისუბანი) ოყვავილა (ქვემო აკეთი) ქალაქების და სოფლების დასახელებები: ოზურგეთი - მეგრული თავსართი „ო“ შეესაბამება ქართულ თავსართს „ა“ (ო-ზურგ-ეთი, სა-ზურგ-ეთი). ოზურგეთი და მისი შემოგარენი ზურგის ფუნქციას ასრულ...

გურია - ერმაკოვის ფოტოები / Photographs of Guria by Dmitri Yermakov

დიმიტრი ერმაკოვი, რუსი ფოტოგრაფი, რომელსაც თბილისისა და კავკასიის უამრავი საინტერესო ფოტო ეკუთვნის, 1877-78 წლებში, რუსეთ-თურქეთის ომის დროს სტუმრობდა გურიას. მაშინ სწორედ გურიაში გადიოდა ფრონტის ერთ-ერთი ხაზი. ჯუმათის მონასტერი / 6402 Джуматы. Монастырь близъ гор Озургеты. въ Гурщ сер обр изоб Архангела Гаврила съ саблей მიქაელ მთავარანგელოზის ხატი ჯუმათიდან გურულები ეროვნულ სამოსში მოძრავი ტელეგრაფის სადგური ოზურგეთში / 2134 Озургеты. Походная телегр карета въ Озургетахъ ოზურგეთის ხედი 128 Озургеты. Общий видъ городка  გურული ჩავლადრები ომში ქართველთა რაზმი ხუცუბანთან რუსული არტილერია გვარასთან / 2043 Нижние-Гвари. Осадныя орудия (осаждали 29-го аяръля г Кобулетъ) Кобулетский отрядъ въ лагери у позиции Хуцъ-УбАни. Командиръ кап Кармаковъ, близъ г Озургетъ რუსული სამხედრო ბანაკი ციხისძირთან ციხისძირი ქობულეთლები ციხისძირში 41-ე საარტილერიო ბრიგადა ციხისძირში ქართველი ოფიცრები ციხისძირში გურულები ციხი...

გურულების შესახებ

იაკობ გოგებაშვილი: წინათ, მეთვრამეტე საუკუნეში, გურიას ეჭირა დიდი ადგილი, ბევრად მეტი ახლანდელზედ. ახლანდელი ჩვენი გურია კი შეადგენს მხოლოდ ქუთაისის გუბერნიის ერთ მცირე - ოზურგეთის მაზრას, რომელშიაც მცხოვრებლების რიცხვი არის 100 000. გურული მეტად ჩქარია ლაპარაკში, მოძრაობაში, საქმეში, უყვარს პირდაპირობა და სძულს პირმოთნეობა. სწრაფად მოსდის გული, თოფის წამალივით იცის აფეთქება; მაგრამ ჩქარა ისევ მშვიდდება. სიმარჯვით და გულადობით გურულები განთქმულნი არიან. განათლებასაც გატაცებით მისდევენ. დიმიტრი ყიფიანი: ეს არის უაღრესად მოთაკილე და წყენის ფიცხად ამყოლი ხასიათი გურულებისა... გაისმა ჯერ კვნესა, მერე ყვირილი, შემდეგ ტკაც-ტკუც და აპრიალდა ერთბაშად გურია, ეს პატარა, მშვენიერი მხარე, დასახლებული მართლმადიდებელი, პატიოსანი, მამაცი ხალხით თედო ჟორდანია გურიის კუთხე დამივლია ამ ოციოდ წლის წინედ, როდესაც უცხოელების კულტურას ამ ხალხზე შესამჩნევი გამრყვნელი გავლენა არ მოეხდინა. უსწავლელ-უწიგნო გლეხ-კაცებმა გამაკვირვეს მათის დიდებულ სიტყვა-პასუხით, ,,ჯენტლმენობით” – ზრდილობით, ძველებურ ქა...

ნიკიტა თალაკვაძე, მოქალაქე მღვდლის დღიურიდან

ორი ნაწყვეტი ნიკიტა თალაკვაძის „მოქალაქე მღვდლის დღიურიდან“, რომელიც გამოაქვეყნა ლიტერატურის სახელმწიფო მუზეუმმა 2013 წელს. გურიაში ხდება ეკლესიის საბოლოო ლიკვიდაცია, 1929 ამ თაობაზე მეტად საგულისხმო და მნიშვნელოვანი ამბები ჩამომივიდა ჩემი სოფლიდან „მთის-პირიდან“ ( ასკანის თემი ): მთის პირის სამრევლო ტაძარი ეს ერთი კვირაა სოფლის ხელისუფლებას დაუბეჭდია. ზარი ჩამოუხსნიათ სამრეკლოდან და გაუტანია „ციხის უბანში“, ტყეში და იქ „კვიჩილაურის“ ჩაის კოლექტივში ჩამოუკიდნიათ. ამ „კვიჩილაურზე“ (ადგილის სახელია) ჩაის პლანტაცია გაუშენებია 40 კაცისაგან შემდგარ კოლექტივს. ამათ უკვე დამუშავებული აქვს ოცდაათი ჰექტარი მიწა ჩაისათვის და სწარმოებს კიდევ დაუცხრომელი მუშაობა ამ საქმის უფრო გასაფართოებლად! იმ ეკლესიის ზარს სამჯერ ჩამორეკავენ თურმე და ამით მოუწოდებენ „კომუნარებს“ მუშაობაზე! თუ მესამე ზარის ჩამორეკაზე მუშა არ გამოცხადდა სამუშაოზე, მას უკვე დააჯარიმებენ! ამ კოლექტივში უმეტეს წილად შედიან ორი გვარის კაცები - თალაქვაძე-სიამაიშვილები. ის ზარი, რომელსაც საუცხოო რაკრაკი გაჰქონდა მთის-პირის წმინდა გიორ...